۱۳۸۸ مهر ۱۷, جمعه

نشست نقد رمان "سفرکرده ها" در دانشگاه تهران برگزار شد



در نشست نقد رمان حسين نوش‌آذر مطرح شد:
سمبوليسم، اصلي‌ترين ويژگي «سفركرده‌ها»ست
16 مهر 1388 ساعت 14:09 خبرگزاری کتاب
سعيد سبزيان در نشست نقد كتاب «سفركرده‌ها»، اين رمان را داراي سمبوليسم قوي دانست كه هر يك از شخصيت‌هاي آن نماينده قشري از مردم ايران آن سال‌هايند. او توجه خاص نويسنده به بعد تاريخ را در لايه‌هاي زيرين رمان با اهميت عنوان كرد./
به گزارش خبرگزاري كتاب ايرن(ايبنا)، نشست نقد و بررسي رمان «سفر‌كرده‌ها»، نوشته حسين نوش‌آذر، عصر ديروز (چهارشنبه، 15مهر) در باشگاه دانشجويي دانشگاه تهران با حضور لادن نيكنام و سعيد سبزيان برگزار شد.

در اين نشست، ابتدا نيكنام درباره ويژگي‌هاي كلي اين رمان گفت: «سفركرده‌ها»به راحتي خوانده مي‌شود و به صحته تئاتري شبيه است كه راوي‌ها مانند بازيگران، يكي پس از ديگري ظاهر مي‌شوند. در اين داستان نويسنده ناظري آگاه و قدرتمند است و كل ماجرا با يك حادثه تكان دهنده آغاز و با يك حادثه تكان دهنده به پايان مي‌رسد.

نيكنام افزود: قصه نيز از جايي است كه زني آلماني براي يافتن همسرش در جريان كودتاي 28مرداد به ايران مي‌آيد و در نهايت دليل همراه شدن زن با اين مرد مشخص نيست.

اين داستان‌نويس افزود: ريتم و ضرباهنگ داستان با واكنش‌هاي بيروني هماهنگ است و ما وارد ذهنيات شخصيت‌ها نمي‌شويم و اگر هم بشويم، لذت نمي‌بريم.

اين منتقد همچنين اظهار داشت: «سفركرده‌ها»، عرصه تيپ‌سازي شده و آنقدر به سمت حوادث نظر دوخته شده كه عرصه خلق شخصيت‌‌هاي ماندگار كمتر پيش آمده و نويسنده با يك دست مي‌خواسته چند هندوانه را بلند كند.

نيكنام با بيان نحوه ورود وقايع سياسي به اين رمان توضيح داد: مضمون كودتا و سياست، در اين داستان كاركردي جامعه‌شناسانه دارد و به تاريخ هم نقب زده شده؛ ولي در نهايت ما نمي‌فهميم جايگاه مصدق در اين رمان چيست، چرا كه او مانند شبح وارد داستان مي‌شود و از وسط روايت عبور مي‌كند.

نيكنام با اشاره به اختصاصات پايان‌بندي در اين كتاب اضافه كرد: به اعتقاد من پايان‌بندي اين رمان به كل كار لطمه زده و بسيار بديهي پرداخته شده؛ چرا كه همه ما بعد از خواندن اين رمان مي‌دانيم كه خانه خسرو را چه كسي آتش زده.

وي در پايان اضافه كرد: اين نويسنده راهي طولاني در پيش دارد و اميدواريم در كارهاي بعدي همه چيز را اين قدر منظم پيش نبرد و عرصه حوادث را اين قدر گسترده و عظيم توصيف نكند.

سعيد سبزيان نيز كه در ادامه نشست درباره اين رمان سخن گفت، در ابتدا درباره برخي اظهار‌نظرهاي نيكنام توضيح داد: اينكه چرا ماري لوييس جذب پورداوود و با او همراه مي‌شود، به آن دليل است كه او زني روان رنجور است.

وي كه «سفركرده‌ها» را در دسته ادبيات متعهد برشمرد، با اشاره به ديدگاه سارتر درباره تقسيم‌بندي ادبيات گفت: روشنفكر متعلق كسي است كه بنا به تعبير سارتر تعلقي نسبت به تعهد خود ابراز كند و روشنفكر نامتعلق نيز در خدمت ايدئولوژي‌هاي فريبنده در مي‌آيد. اين در حالي است كه در اين رمان حركت سياسي بسيار مهم نشان داده شده.

اين نويسنده در ادامه افزود: «سفركرده‌ها» رماني است كه روان آدمي را در پيوند با سياست مطالعه مي‌كند، بنابراين شخصيت‌ها در اين نوع مطالعه روانكاوي قرار گرفته‌اند و مقهور desire يا ميل اند.

وي اضافه كرد: در اين رمان داستان، داستان سلطه است كه از يك سو در روابط آدمها ديده مي‌شود و از سوي ديگر در نسبت آنان با شاه و هيتلر و حكومت‌ها وجود دارد.

سبزيان درباره توجه نويسنده به قرار گرفتن در اين رويدادها گفت: اين داستان درباره تخريب و ويران شدن نسل‌هاي ايراني است و تخت جمشيد سمبل ويراني اين نسل‌هاست كه هيچ‌گاه ويراني آن جبران نخواهد شد.

اين منتقد در ادامه به وجوه ديگر اين داستان اشاره كرد و گفت: دومين ويژگي كار، استفاده از عناصر داستاني است كه بتواند به اين بازنگري كمك كند. او از يك سو به مفاهيم عوام‌پسند اشاره دارد و از يك طرف، از ژانر سفرنامه استفاده مي‌كند و ديگر آنكه در اين ژانر، ژانر جاسوسي را بكار مي‌گيرد و مي‌شود تريلر سياسي.

وي با توضيح درباره زواياي ديد در اين كتاب خاطر‌نشان كرد: تعدد زاويه ديد در اين داستان، در خدمت نويسنده ضمني است كه ربطي به نوش‌آذر ندارد و مي‌تواند جامعه ايران باشد؛ همچنانكه زاويه ديد كارگر در اين داستان غايب است و كساني مانند پورداود دست در دست بيگانه گذاشتند و ثروت‌هاي ملي ايران را بردند.

سبزيان همچنين اضافه كرد: در اين اثر، نويسنده از دو روش شخصيت‌سازي استفاده كرده و آن چيزي كه در شخصيت‌پردازي اهميت دارد، ارايه غير مستقيم آنهاست. نويسنده از طريق گفتار و رفتار شخصيت‌پردازي مي‌كند و سيلان ذهن هم در رويدادها وجود دارد.

سبزيان به وجود نوعي سمبوليسم قوي در «سفركرده‌ها» اشاره كرد و گفت: سمبوليسم وجهي است كه ما در اين داستان نمي‌توانيم فراموشش كنيم. چرا كه اين داستان از سمبوليسم قوي برخوردار است.

وي اضافه كرد: پور‌داود نمادي از آدم‌هاي وطن فروش است و ماري لوييس، نماينده انسان جهاني است كه مغلوب نسل كشي شده. فرزندان پور‌داود، ادامه نسل‌هاست و ياور، كارگر پور‌داود، سمبل كارگري است كه در زير چرخ دنده‌هاي سرمايه‌داري له مي‌شود.

سبزيان با بيان اينكه پايان داستان به قيامي سمبليك اشاره دارد،‌ گفت: پايان داستان مي‌خواهد روزگاري را به تصوير بكشد يا يادآوري كند كه در آن كارگري عليه سرمايه‌داري قيام خواهد كرد. در حقيقت آتش زدن كارخانه توسط ياور، همان انقلاب است.

رمان «سفر كرده‌ها»، نوشته حسين نوش‌آذر، تابستان امسال(88) از سوي نشر «ني» منتشر شد.